Đối với trẻ em, một trong những điều thích thú nhất là được cha mẹ mua cho món đồ chơi ưng ý. Còn đối với các bậc phụ huynh, việc chọn được cho các em một món đồ chơi an toàn, kích thích sự phát triển toàn diện của trẻ luôn là bài toán khó.
Đồ chơi ngoại lấn át
Theo quan sát từ thị trường đồ chơi trẻ em trong mùa trung thu vừa qua, trên các phố Mã, Hàng Thiếc chuyên sản xuất, bán đồ chơi truyền thống như đèn ông sao, đèn kéo quân, đầu lân, sư tử, tò he, chú Tễu, ông tiến sĩ giấy…. vốn quen thuộc với người Việt thì đìu, vắng vẻ trong cảnh chợ chiều.
Ngày gần đó, phố Hàng Cân, Hàng Lược, Lương Văn Can tràn ngập đồ chơi hàng ngoại, nhiều nhất là đồ chơi nguồn gốc Trung Quốc đầy ắp trên các sạp hàng. Nhiều loại đồ chơi đánh trúng thị hiếu trẻ em đó là các nhân vật hoạt hình, những vật dụng trong các bộ phim hoạt hình đang rất ăn khách. Với giá kiểu dáng đa dạng, màu sắc bắt mắt, giá cả phải chăng… đồ chơi Trung Quốc nhanh chóng chiếm lĩnh thị trường.
Chị An – chủ một sạp đồ chơi trên phố Lương Văn Can cho biết: “Tôi bán đồ chơi theo thị hiếu của bọn trẻ, chứ chưa bao giờ nghe nói tới thế nào là hợp chuẩn, an toàn. Có nghe đồ chơi Trung Quốc độc hại nhưng trẻ em mua nhiều vì giá rẻ và gắn với các bộ phim hoạt hình đang “sốt” thì đáp ứng thôi. Chị An cũng cho biết:
Rôbốt, siêu nhân, vũ khí, trang phục của siêu nhân, ma cà rồng... là những mặt hàng bán chạy nhất”.
Đồ chơi độc hại và bạo lực
Hiện nay, đồ chơi trẻ em nhập ngoại chiếm khoảng 90% thị trường và hầu hết có xuất xứ từ Trung Quốc. Gần đây, các cơ quan chức năng phát hiện các loại đồ chơi này đa phần có chứa các chất độc hại đối với sức khỏe con người.
Nguy hiểm, độc hại hơn như thông báo của Tổ chức Hòa Bình Xanh (Greenpeace)- một tổ chức bảo vệ môi trường hàng đầu thế giới, qua các cuộc kiểm tra độc lập của họ đã phát hiện khoảng 70% mẫu đồ chơi trẻ em được lấy mẫu tại Thượng Hải, Bắc Kinh, Quảng Châu, Hồng Kông… đều có chứa chất phthalate - chất được dùng làm tăng độ dẻo, bền của đồ nhựa, có khả năng làm biến đổi hormon, ảnh hưởng đến hệ sinh sản, gây dị tật đến cơ quan sinh dục trẻ em.
Nhiều bậc phu huynh rất lo lắng bởi nhiều loại đồ chơi là loại hàng trôi nổi, nhập lậu từ Trung Quốc, không mang tính giáo dục, rất độc hại bày bán tràn lan. Độc hại trước hết đó là các loại đồ chơi mang tính bạo lực như các loại súng, dao, kiếm răng cưa, mặt nạ kỳ dị, thú vật phun lửa, đầu lâu, lựu đạn, bật lửa đầu lâu kích hoạt thành… dùi cui điện… Các loại vũ khí được chế tạo như thật, tỷ lệ 1/1.
Khó ngăn chặn
Mặc dù đã có những quy định về đồ chơi nhập khẩu nhưng hiện nhiều loại đồ chơi Trung thu đang đuợc bày bán trên thị trường mà ngay chính chủ cửa hàng cũng không hay biết về nguồn gốc của sản phẩm đang bán. Chủ cửa hàng TM, phố Hàng Mã cho biết: “Năm nào tôi cũng lấy hàng từ Lạng Sơn, còn hàng của cơ sở nào sản xuất, hay được sản xuất ở đâu thì tôi không biết”.
Theo lý giải của một cán bộ quản lý thị trường (Bộ Công Thương) về vấn đề “biết rồi khổ lắm nói mãi này” là vì "Việt Nam đang ở cạnh một người hàng xóm quá mạnh là Trung Quốc, mặt hàng của họ chủ yếu tập trung sản xuất để xuất khẩu, trong khi nhu cầu của người dân trong nước đối với những mặt hàng này rất cao, cùng với sự nhận thức chưa đúng của nhiều người về mặt hàng này khiến việc kiểm soát, quản lý được hết là rất khó". Điều này cho thấy sự bối rối của các cơ quan chức năng trong việc quản lý thị trường đồ chơi trẻ em.
Giải pháp
Để ngăn chặn sự tràn ngập của đồ chơi ngoại độc hại, song song với việc đẩy mạnh tuyên truyền để các “thượng đế nhí”, đặc biệt là phụ huynh nhận biết các sản phẩm đạt chuẩn về chất lượng thì việc xử phạt vi phạm cũng phải mạnh tay. Đối với các đơn vị, cá nhân không tuân thủ những quy định về kinh doanh đồ chơi trẻ em thì cơ quan chức năng cần kiên quyết tịch thu hàng hóa và giấy phép kinh doanh.
Nguy hại từ đồ chơi trẻ em không rõ nguồn gốc đã được các phương tiện thông tin cảnh báo nhiều nhưng dường như chưa tác động mạnh đến người tiêu dùng. Vì vậy, việc nâng cao nhận thức cho người dân là rất cần thiết.